Зүйр цэцэн үг9

hmjg

Эрж идсэн юм эхийн сүүтэй адил

Амь зуух гэдэг алалдах дайсантай адил

Гавъяагүй байтлаа ямба эдэлбэл
Галд цонож шарагдахтай адил

Гүүний жороо чавганцын намжир хоёр адил

Далайд хаясан чулуу үндсэнд хаясан зүү адил

Зээлүүлсэн юм гээсэнтэй адил

Сармагчны амнаас чавга авах
Сарнаас хүүхэн авахтай адил

Сумгүй буу шилээвэртэй адил

Сүхгүй түлээ хагалж хутгагүй мах идэх хоёр адил

Тоншуул идсэн, мод, чоно идсэн зэм адил

Төрөх гэдэг үхэхтэй адил

Аавын их нь
Амрагийн бага нь

Авсан хүний гар зөөлөн
Аргамжаатай морины бэлчээр бага

Ачсан хүний цээж бага
Аргамжаатай морины бэлчээр бага

hmjg

Нөлөө ихтийн хормой бага
Нөмөр газрын салхи бага

Улсгүй удирдагч усгүй онгоц адил

Унага эрхлүүлэх орос эрхлүүлэх хоёр адил

Усанд унасан чулуу өвсөнд хаясан зүү адил

Хаданд харвасны сум харьд өгсөн бэр адил

Амттай гашуу оруулах амар
Гашуунд амт оруулах хэцүү

Аюул аюулд гал усны аюул
Амар амарт сэтгэл санааны амар

Нуур амар бол нугас амар
Нуруу амар бол сүүж амар

Олоход бэрх алдахад амар

Өгсөн хүнд нэг ч их
Авсан хүнд арав ч бага

Эрхгүй хаан эргүү хургатай адил

Эсгий тулам эхтэй адил
Илгэн тулам эрлэгтэй адил

Аж төрөх, амь зуух алалдах дайсантай адил

hmjg

Амин хувийн ашиг өвсний шүүдэртэй адил
Ард олны ашиг өндөр тэнгэртэй адил

Ууж идэхийн урам бага
Уулзаж ярихын хэрэг их

Хүсэл ихтэй хүний заяа бага
Хөл ихтэй хүний гутал бага

Хүзүү даасан хойно толгойн том
Бие даасан хойно хөлийн бага

Хүсэл ихтийн гутал бага


Сав нь дүүрэн санаа нь амар

Сүх далайтал үхэр амар
Сүүж автал чөмөг амар

Учир мэдэхгүй ноён болохоор учир мэдэх боол бол

Хайргүй хүний эхнэр болохоор
Хар элгийн хүний зарц бол

Чадлаа мэдэж уваш бол
Чанараа мэдэж чавганц бол

Агтны жороо, дөрөв, аяганы жороо гурав

Сэтгэл амар бол бие амар
Орчлонгийн давааг давахад хэцүү

Хэлэхэд амар, хийхэд хэцүү

Эмч болох амар, эм боох хэцүү

hmjg

Айн чинь айн бол
Айлын хүний доог бол
Бөөн чинь бөөн бол
Бөөн хүүхдийн доог бол

Амьд хүний гэрч болохоор үхсэн хүний дэр бол
Барын сүүл болохоор батганы толгой бол

Таарсан аяга, шанага, таваг гурав
Дүйсэн ах, эгч, дүү гурав

Үнэний нь хэлэхэд, үхсэн могой гурав

Зааны сүүл болохоор оготны толгой бол

Орон дээр хэвтсэн өвгөнөөс ор тойрсон хүүхэд дээр

Муу хүний өвөг болохоор сайн эрийн хөтөч бол
Нөхөрт нөхөр, нөхөөсөнд халаа бол

Алт танихгүй адууны аргал гэх
Эрдэнэ танихгүй илжигний баас гэх

Аргат хүн тэнэг арсланг ачаад явсан гэх

Барим сахалтай өвгөн боловч бага баймааж өтөлсөн гэх

Бор зүрх борт гэж богино хавирга ширт гэх

Сайн бууг алдчих шахав гэхэд
Муу бууг алчих шахаж гэх

hmjg

Сүмбэр уулыг дов гэх
Сүн далайг шалбааг гэх

Босоо хүний борвин доогуур
Суугаа хүний суган доогуур

Сэр гэвэл ирдэг гэх
Сэждэг гэвэл мөргөдөг гэх

Сэртэн гэвэл жиртэн гээд
Сэр гэвэл жир гэх

Ууж ууж шорвог гэх
Унаж унаж даарь гэх

Цааз дээгүүр, хууль доогуур

Адис утлагын бага нь дээр
Аарц ундны элбэг нь дээр

Бүрхэг ч бол өдөр дээр
Бүтэлгүй ч бол эр дээр

Муу үзсэнд орвол сайн сонссон нь дээр

Муу хоолноос сайн цай дээр

Нүдний сохроос цээжний сохор дээр

Нүүргүй олзноос нүүртэй гарз дээр

Огт хийгээгүйгээс оройтож хийсэн нь дээр

Олбогоо цоортол суусан мэргэнээс олныг тойрсон мунхаг дээр

Олзгүй алтнаас олзтой цуцал дээр  

hmjg

Өглөөний наранд итгэсэнд орвол үдшийн үүлэнд итгэсэн нь дээр

Өлзийгүй алтнаас өлзийтэй зэс дээр

Өнгөтэйгээс ухаантай нь дээр
Өлөнгөөс цатгалан нь дээр

Өндөр уулын өвөр нь дээр
Өргөн голын зах нь дээр

Өөхтэй өндрөөс өлзийтэй богино хавирга дээр

Өртэй явснаас өлсөж явсан нь дээр

Өсөхийн тэнэгээс өтлөхийн тэнэг дээр

Сайрхаж дэвхрэхээр саатаж дэвхэрсэн нь дээр

Сонссоноос үзсэн нь дээр
Сууснаас явсан нь дээр

Тайлаг нэхэхээр таар нэхсэн нь дээр
Тал дүүрэн баянаас тасаршгүй аман хүнс дээр

Танихгүй бурхнаас танидаг чөтгөр дээр

Танихгүй газрын бурханаас таньдаг газрын чөтгөр дээр

Тарчиг залуугаас тартай хөгшин дээр

Толгой хоосноос хорхойн хоосон дээр

hmjg

Толь шиг царайнаас тунгалаг сэтгэл дээр

Тоогдож гарсан гэвшээс тоос болсон ном дээр

Тоотой юм тоотой нь дээр
Тоодгийн өндөг хоёр нь дээр

Төө тарганаас толгой мэнд дээр

Уйтгараар дүүрсэн ордноос жаргалаар дүүрсэн овоохой дээр

Үгүйгээс бий дээр
Үхсэнээс амьд дээр

Үхрээр явахад явганаас нэг дээр
Үетнээс салахад үхсэнээс нэг дээр

Үхсэн хаан болсонд орвол хамаг мөнх байсан нь дээр

Хад байгаад хагарсанд орвол хамаг мөнх байсан нь дээр
Ханилж байгаад салсанд орвол хараа ч үгүй явсан нь дээр

Халтай ч бол хадам ээжтэй нь дээр
Хайруу ч бол галтай гэр нь дээр

Ханилж яваад салсанаас хараагүй явсан нь дээр

Харах шүд хурц нь дээр
Хазах шүд хурц нь дээр

Харгис ноёны зөөлөн үгээс хэдэр зарааны хатуу үс дээр