Дөрвөд

hmjg

Дөрвөд

Дөрвөд нь Ойрадын Зүүнгарын хаант улсын гол аймаг Богд хаант монгол улсын үеийн Ховд хязгаарын зонхилох ястан юм. Дөрвөд гэдэг үг нь эртний монголын дээд өвөг Дува сохорын дөрвөн хүүхдийн удмаас сурвалжтай дөрвөнд аймгийн нэрээс үүсэлтэй гэх буюу дөрвөлөн жагсдаг цэргийн жагсаалын нэр болох дөрвөд гэсэн үгнээс гаралтай гэдэг домог бий. Дөрвөд аймаг XV-XVII зууны үед Дөрвөд Ойрадын холбоонд багтаж Талас, Эрчисээр нутаглаж байгаад нэг хэсэг нь Торгуудын хойноос Ижил мөрөн уруу нүүж, бусад нь Зүүнгарын улсын бүрэлдэхүүнд үлджээ. Ингээд дотоодын хямрал тэмцэлдээний улмаас 1750-аад оны эхээр Дөрвөдийн их ноён Дашдаваа алагдсаны учир түүний Зайсан Саарал албатаа авч Манж чин улсад дагаар орсон байна. 1753 оны үед Дөрвөдын ноён Цэрэн, Цэрэн уваш, Цэрэнмөнх нар Зүүнгарын хаан Даваачид дургүйцэн албатынхаа хамтаар Манжид дагаж орсон тул тэдэнд нутаг заан Түйн гол, Заг, Байдрагт хэсэг зуур байлгаад Үенч Бодончийг дайруулан Увсын газар суулгаж, тэр газар нутаглаж байсан Урианхай нарыг Алтайн уулнаа нүүлгэсэн ажээ. Судалгаанаас үзвэл Дөрвөдийн дотор дараах овог олонтаа тохиолдож байна. Үүнд: Чорос тайж, ноёд тайд, гардаг цагаан яс Хойд, Хошууд, Шарад, Захчууд, Борлууд, Булгадар, Тонорууд, Торгууд, Харнууд, Хархойд, Салабур, Хэрүүд, Хяргас шарнууд, Бүрүд, Бүгэр, Хэрэйд, Хасгууд Баргад Шар хаших, Бөөгүүд Тайчууд, Таргад, Яргай, Гөлөгэд, Шаазган Зоод, Зуутраг, Бага тугтан, их тугтан зэрэг болно. Үүнээс харахад эртний дөрвөн Ойрадын дотор багтаж явсан Барга буриадын дотор байдаг шарайд, цагаанууд, харнууд, шарнууд, бүрүд, болон Зүүнгарын улсын үеийн хойд, хошууд болон түрэг угсааны хиргис, шах /хасгууд/ зэрэг эрт хожуу үүссэн олон янзын яс овог Дөрвөдөд шингэжээ. Одоо дөрвөдүүд Увс аймгийн Улаангом,Бөхмөрөн, Түргэн, Сагил,  Өмнөговь, Өлгий, Наранбулаг,Давст сум, Баян-Өлгий аймгийн Өлгий,Цагааннуур сум, Ховдын Ховд,Дөргөн сумдад оршин сууж байна.