中国住宅--蒙文版

hmjg

Хятадын олон газрын ардын орон сууцийн барилга бол хамгийн vндэсэн барилгын хэлбэр болох бєгєєд хамгийн эрт бий болж, хамгийн єргєн дэлгэрч, хамгийн их байгаа юм.

       Хятадын газар газарын байгаль орчин нь адилгvй, хvмvvсийн ёс заншил ч єєр єєр байдаг болхоор олон газрын ардын орон сууц ч янз янзийн байдаг юм.

       Хятадын Хань vндэстэний районы ардын орон сууц нь голцуу гол шугамын тэгш хэмийн байршилтай бєгєєд Бээжигийн дєрвєлжин хашаатай орон сууц бол тvvний тєлєєлєгч бvтээл болно. Бээжингийн ийм дєрвєлжин орон сууц нь урьд хойт хоёр хашаатай, тєв дунд нь байгаа гол байшин нь хамгийн дээд, гэр бvлийн ёс заншил vйлдэх, зочин гийчин угтах газар юм. єєр байшинууд нь хашаа дотогшоо хандаж, гудамлагаар холбогдож байдаг. Бээжингийн дєрвєлжин орон сууц нь Хятадын феодал нийгмийн ёс заншил болон гэр бvлийн ёс журмыг харуулсан боловч хvрээ хашаа нь уужим, цар хэмжээ зохимжтой, нам сэлvvн, євс модтой болхоор амьдарлын тааламжтай орчин ахуй бий болгсон байна. Хятадын умард нутаг, зvvн хойт нутгийн ардын орон сууц ерєнхийдээ иймэрхvv уужуу хvрээ хашаатай байдаг юм.

Байшин болон шоройн асар (давхар байшин)

      Хятадын ємнєд нутгийн орон сууц жижиг давчдуу, олонх нь давхар байшин баридаг. Хамгийн нийтэлэг орон сууц нь бол дундаа жижигхэн задгай талбай бvхий байшин болно. Ийм орон сууц нь тамга шиг дєрвєлжин, дєхєм борогжуун байдаг.

hmjg

Фужяны ємнєд хэсэг, Гуандvнгийн хойт гэсэг, Гуаншигийн хойт хэсгийн хvн ард бєєнєрсєн орон сууцад суудаг. Ийм орон сууц нь дєрвєлжин буюу тєгрєг хэлбэртэй, дєрєв, таван давхар байшингаар бvрэлддэ. Шавар шоройгоор барисан ийм давхар байшин нь дотороо худагтай, vр тарианы агуулхатай, гадар vvдээ хаавал гаднын хvн орж чадахгvй болхоор хамгаалалтын чанартай байдаг. Зундаа сэрvvн, євєлдєє дулаан бєгєєд бат бэх, ауюлгvй, хаагдмал, удам угсааны шинж чанар ихтэй байдаг. Нутгийн хvмvсс ийм орон сууцдаа vе уларин амьдарсаар ирсэн байна.Фvжянь мужийн Юндин шяньд байгаа 8000 гаруй ийм орон сууц бол тvvний нийтлэг тєлєєлєгч юм.

Yндэстний цєєнхийн орон сууцийн барилга

       Хятадын vндэстний цєєнхийн районы орон сууц ч єєр єєр байдаг. Жишээлбэл Шиньжянгийн Уйгар vндэстний орон сууц тэш оройтой, шорой хэрэмтэй, нэгээс гурван давхар байж, гаднаа хашаатай байдаг. Тvвд vндэстэн байшингаа чулуугаар баридаг баридаг бєгєєд дотор нь модоор єнгєлдэг. Монголцууд нvvж суухад дєхєм Монгол гэрт суудаг. Баруун ємнєд нутгийн vндэстний цєєнх нь уул тvшvvлэн барисан модон байшинд амьдардаг. Ийм модон байшин нь нэг давхар нь хєндєй, хvн суудаггvй, дээр давхарт нь хvн амьдардаг. Дай vндэстний хулсан байшин нэнч онцлогтой юм. Хятадын баруун ємнєд нутгийн Мяо, Тvжя vндэстний байшин нь уулын хяр дээр байдаг бєгєєд модон тулгуур дээр баридаг. Байшин нь хоёр буюу гурван давхартай, хамгийн доор давхарт хvн суудаггvй, євс тvлээ буюу гахай тахиа хоридог. Хамгийн дээд давхар нь хамгийн намхан, мєн хvн суудаггvй, хоод хvнсээ хураадаг юм байна.

Умард нутгийн агуйн гэр болон эртний хотын орон сууц

       Хятадын газар нутаг єргєн уудам, vндэстэн ястан олон болхоор олон газар нутгийн ардын орон сууцийн хэлбэр маяг, бvтэц, засал чимэглэл, єнгє будаг нь єєр єєрийн гэсэн онцлогтой юм. Умард нутгийн агуйн гэр болон эртний хотын орон сууц нь тод онцлогтой байдаг.

       Хятадын умард нутгийн Хатан голын (Шар-мєрєн)дээд дунд сав газарт агуй хэлбэртэй орон сууц их байдаг. Шаньши муж, Ганьсv муж, Хэнань муж, Шааньши муж зэрэг газрын шар хєрсєт нутгийн хvн ард шоройн хана дээр агуй малтаж, хэдэн агуйг холбон орон сууц болгдог. Энэ агуйн гэр нь гал тvймэрээс айхгvй, нам сэлvv, євєлдєє дулаан, зундаа сэрvvн, газар хэмнэдэг бєгєєд хялбар дєхєм байж, байгаль дэлхийтэй уялдан нийлсэн байдаг. Энэ бол газар орны онцлогт тохирсон гайхамшигтай сайхан бvтээл бєгєєд хvмvvсийн газар нуагтаа хайртай сэтгэлийг харуулсан байна.

       Yvнээс гадна Хятад улст мєн бvрэн бvтэн хадгалагдаж байгаа эртний хотууд байдаг. Эдгээр эртний хотод эртний орон сууц их олон байдаг юм. Тvvний дотор Шааньши мужийн Пиняогийн эртний хот болон Юннань мужийн Лижянгийн эртний хот цєм 1998 онд “ дэлхийн євийн жагсаалт”-д орсон байна.

Пиняогийн эртний хот бол хамгийн бvрэн бvтэн хадгалагдаж байгаа Мин, Чин улсын vеийн эртний шяны хот болно. Энэ бол Хятадын Хань vндэстний тєв нутгийн эртний хотын нийтлэг тєлєєлєгч юм. Энэ хотын хэрэм, гудамж талбай, орон сууц, дэлгvvр худалдаа, сvм хийд зэрэг барилга нь бvрэн бvтэн хэвээр байгаа бєгєєд барилгын бvтэц, уг дvр тєрхє нь vндэсэндээ єєрчилєгдєєгvй байна.
Энэ эртний хот бол Хятадын улс тєр, эдийн засаг, соёл, цэрэг дайн, барилга, урлаг зэрэг талын тvvхийн хєгжлийн амьд жишээ мєн.

       Ємнєд Сvн улсын vед байгуулагдсан эртний хот Лижян бол Наши vндэстний уламжлалт барилга болон гаднын барилгын онцлогийг уялдуулсан цорын ганц эртний хот болно. Энэ эртний хот нь Хятадын тєв нутгийн барилгын ёс заншилд автаагvй, хотын зам гудамж нь дvрэм гуримгvй, єндєр зузаан хотын хэрэмгvй, Хэй Лvнтань булаг бол энэ хотын усны эх vvсвэр, булгийн ус гол болон хотын дундуур урасч, голын сvлжээ бvрдvvлсэн болхоор хотын дотор газар болгонд гол горхи урасч, тvvний хоёр хажуугаар ой мод ургаж маш тааламжтай сайхан байдаг юм.